ارزیابی عملکرد یک مسئولیت مدیریتی است که استاندارهای شغلی را مشخص و تعیین میکند که عملکرد کارکنان در حدود استاندارهای تعیین شده هست یا خیر. به وسیله ارزیابی عملکرد تنبیه یا تشویق کارکنان را میتوان مدیریت کرد.ارزیابی عملکرد کمک می کند تا ویژگی های کارکنان را بسنجیم و حدود توانایی آنها را تخمین بزنیم.با ارزیابی عملکرد میتوان در خصوص ارتقای شغلی کارکنان ،نیاز به آموزش و بهبود تواناییشان تصمیم گیری کرد .ارزیابی عملکرد از فعالیت هایی است که به طور منظم در هر سازمانی باید انجام شود.
• تعیین استانداردهایی برای عملکرد
• اعلام استاندارهای مربوطه
• سنجش عملکرد حقیقی کارکنان
• تجزیه وتحلیل انحرافات عملکرد نسبت به استاندارهای مشخص شده
• به بحث گذاشتن انحرافات
• تعیین راههایی برای اقدامات اصلاحی
ارزیابی عملکرد یکی از وظایف مهم مدیریت منابع انسانی و در مواردی که در ادامه اشاره میکند نقش ویژه ای دارد.
1- تعیین حقوق و مزایا : ارزیابی عملکرد میگوید که هریک از کارکنان مسئولیت های کاری خود راباچه کیفیتی به انجام رسانده اند. به کمک آن میتوان عملکرد کارکنان راارزیابی کردو متناسب با آن،حقوق و مزایا در نظر گرفت.اگر فرد مسئولیت های خود را به خوبی انجام دهد ولی در قبال آن اقدامی برای بالا نگه داشتن انگیزش (انواع افزایش حقوق یا مزایا)صورت نگیرد ،فرد به تدریج از شغل و مجموعه اش ناراضی میشود.
2- برنامه هایی برای آموزش منابع انسانی و بهبود توانایی ها : ارزیابی عملکرد، سطح عملکردکارکنان را نشان میدهد.بوسیله آن میتوان ظرفیت ،مهارت و تخصص عملی و تخصص عملی کارکنان را مشخص کرد.به کمک ارزیابی عملکرد میتوان به نقاط ضعف کارکنان پی برد و متناسب باآن برنامه هایی برای آموزش و بهبود توانایی هایشان در نظر گرفت. در نتیجه کارکنان بطور بهینه ای بکار گرفته میشوند و در نهایت بهره وری و سوددهی مجموعه نیز افزایش میابد.
3-برنامه ریزی برای جابه جایی ها : ظرفیت ،مهارت،تجربه و وضعیت کاری افراد به لطف ارزیابی عملکرد مشخص میشود.براساس اطلاعاتی که از این راه بدست می آید میتوان تصمیماتی برای جابه جایی یا ارتقای کارکنان اتخاذ نمود تا بطور موثرتری نقش خود را در مجموعه ایفا کنند.
این تصمیمات میتوانند از راههای زیر گرفته شوند:
• ارتقای کارکنان ممتاز و تعهدی
• جابجایی کارکنان برای ایجاد تناسبی بهتر بین افراد و وظایفشان
• تعدیل و اخراج (موقت یا دائمی )کارکنانی که عملکرد ضعیفی دارند
4- مدیرت پاداش : برای افزایش انگیزه کارکنان باید پاداش هایی متناسب با ارزیابی عملکردشان به آنها تعلق گیرد.اگر کارکنان پاداش عملکرد بهترشان را دریافت نکنند ،احساس نارضایتی در آنها به وجود می آید.ار آن سو به اگر افراد به خاطر عملکرد ضعیف خود باز هم پاداش دریافت کنند دلیل برای پیشرفت نخواهند داشت.دراین صورت اهدای پاداش فقط یک بار مالی بی فایده را به مجموعه تحمیل می کند.ارزیابی عملکرد کمک می کند تا کارکنان متناسب با عملکردشان ،پاداش دریافت کنند.
5- تسهیل نظارت و بازرسی : یکی دیگر از خدمات ارزیابی عملکرد کمک به طبقه بندی کارکنان بر اساس عملکردشان است. به لطف ارزیابی عملکرد میتوان کارکنان قوی ،متوسط و ضعیف را از یکدیگر تشخیص داد.به این وسیله میتوان مشخص کرد که هریک از کارکنان به چه میزان نظارت و بازرسی نیاز دارند(به افراد ضعیفتر باید بیشتر نظارت کرد تا اشتباهی مرتکب نشوند و افرادی که کار خود را به خوبی میدهند ،به نظارت کمتری نیاز دارند.)
6- انگیزه : ارزیابی عملکرد خود به عنوان راهکاری برای افزایش انگیزه ی کارکنانی که بهترین عملکرد را از خود نشان میدهند،به عنوان افراد با ارزش و قابل اتکا شناسایی میشوند و متناسب یا همین ویژگی ها با آنها برخورد میشود.این واکنش موجب تحریک کارکنان به عملکرد بهتر میشود همچنین ارزیابی عملکرد به ما میگوید ، چه ابزار انگیزشی ای متناسب با عملکرد کارکنان است.
7- کنترل مناسب : با ارزیابی عملکرد ،کارکنان میتوانند بازخورد عملکرد ،تاثیرگذاری و بهره وری خود را ببینند.آنها متوجه میشوند در چه قسمتهایی تمرکز خودرا افزایش دهند تا کارها به بهترین نحو پیش بروند.ارزیابی عملکرد فرصتی به وجود می آورد تا کارکنان از ایرادات خود درس بگیرندو این برای اتخاذ تدابیراصلاحی به آنها کمک میکند.
8- اعتبار سنجی آزمون گزنش :ارزیابی عملکرد میتواند به عنوان ابزاری برای سنجش موفقیت آزمون های گزینش استفاده شود.به کمک آن نتیجه ی آزمون گزینش و روندی که سازمان در این راه به کار میگیرد ،مشخص میشود.بر این اساس میتوان گام های موثرتری برای انتخاب کارکنان برداشت.
9- برنامه ریزی شغلی : پیشرفت شغلی یکی از دغدغه های مهم کارکنان است.برای نشان دادن مسیر و اهداف شغلی به آنها ،هر سازمانی نیاز به یک برنامه ریزی شغلی مناسب دارد.در این راه ارزیابی عملکرد ،اطلاعاتی حیاتی در خصوص ظرفیت های بالقوه و بالفعل کارکنان فراهم می آورد.
10- تدوین خط مشی : ارزیابی عملکرد اطلاعاتی را در مورد عملکرد کارکنان فراهم میکند.این اطلاعات (مانند برنامه ریزی شغلی و برنامه های انگیزشی) یک ورودی برای برنامه ریزی آموزشی و بهبود کارکنان است .در نتیجه میتوان خط مشی سازمان را به گونه ای تدوین کردکه سازمان به بهترین نحو پیشرفت کند.
این استانداردها عملکرد کارکنان را نسبت به استانداردهای تعیین شده مقایسه میکند.دراین تکنیک ارزیابی،کارکنان مستقل از سایر کارکنان گروه سنجیده میشوند.همچنین این فرایند خصوصیات و رفتار شغلی کارکنان را براساس استانداردهای مطلق مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد.
روشهای استاندارد مطلق :
الف) روش ارزیابی رویداد بحرانی
ب) روش چک لیست (شامل : چک لیست ساده ،چک لیست وزن دار)
ج) روش مقیاس رتبه بندی ترسیمی (نگاره ای)
د) روش انتخاب اجباری
ه) روش رفتار محور
و) روش توصیفی
در دومین روش کلی ارزیابی ، کارکنان با یکدیگر مقایسه میشوند.این روش نسبت به استانداردهای قطعی،روشی قیاسی و نسبی تر محسوب میشود.
این روش از راه های زیر انجام میشود:
روشهای قیاس محور:
الف) روش رتبه بندی فردی
ب) روش رتبه بندی منظم گروهی
ج) روش زوجی (دوبه دو)
این روش از ارزیابی عملکرد ، بررسی می کند که رسیدن به اهداف چگونه انجام میشود .موفقیت سازمان در دستیابی به اهداف کلی اش ،از طریق مشخص نمودن میزان موفقیت هر قسمت خاص(مثلا بخش ها،واحدها یا افراد ) تفسیر میشود.این روش نه تنها از بالا به پایین بلکه از پایین به بالا هم عمل میکند.تأکید روش بر روی نتیجه است ،نه فعالیت هایی که انجام میشود.
مدیریت بر مبنای هدف شامل قدم های زیر است:
قدم اول: تعیین اهداف مشترک
قدم دوم: برنامه ریزی برای اقدامات لازم
قدم سوم: بررسی عملکرد
قدم چهارم: ارزیابی عملکرد
درهرشرایط و موقعیتی که قرار دارید موسسه حسابرسی و حسابداری محاسبان با همراهی شما ،موفقیت و پیشرفت را برایتان به ارمغان می آورد و خدماتی از قبیل : مشاوره مالی و مالیاتی رایگان ، تهیه و تنظیم اظهارنامه ، اصلاح و تعدیل حساب ها ،تهیه گزارش حسابرسی ، تنظیم قرارداد حسابرسی ، تعیین ارزش شرکت و ارزشیابی سهام ، حسابرسی داخلی ، تهیه تراز آزمایشی و ... را به شما عزیزان ارائه می دهد.
با اطمینان به ما آینده خود را ایمن سازید.
منبع : موسسه حسابرسی محاسبان